|
δπδ πϊεο ξγΰιβ: αωπϊ 2030 ηψγδ εγιλΰεο ιδιε δξημεϊ δωλιηεϊ αιεϊψ αςεμν.
απερσ μξςμδ ξ-10 ξιμιεο ξψωξιν ωμ λγεψιν μθιτεμ αηψγδ εγιλΰεο πιϊπιν μιμγιν ςγ βιμ 18.
ξφαδ ωμ ξγιπϊ ιωψΰμ ξαηιπϊ δϊημεΰδ δπτωιϊ εφψλι δωιχεν ωμ δΰελμεριιδ ηξεψ ςεγ ιεϊψ ξξφαο ωμ ξγιπεϊ ξτεϊηεϊ ΰηψεϊ. ΰν πϊαρρ ςμ δΰεξγπιν ωηεωαε αΰψδ"α, πιϊο ιδιδ μχαες λι αλμ ωπδ πϊεπδ μτηεϊ λ-20% ξδΰελμεριιδ αιωψΰμ ρεαμιν ξαςιεϊ εδτψςεϊ πτωιεϊ, ελι ημχ πιλψ ξχαεφδ ζε πζχχ μθιτεμ. ζΰϊ λΰωψ λμμ δωιψεϊιν μαψιΰεϊ δπτω αιωψΰμ ιλεμιν μθτμ αλμ ωπδ πϊεπδ ψχ αλ- 2% ξδΰελμεριιδ (μειπρεο εΰηψιν 1996).
ξτηιγδ ΰε αςφν ξηψιγδ βγιμϊ διχσ δϊετςδ αχψα ιμγιν.
ηψγδ, ξϊΰτιιπϊ αξϊη, ηωω, γΰβδ εξφεχδ λμμιϊ ξτπι ΰιψες ωμιμι ωςωει μδϊψηω αςϊιγ, βν μμΰ δπεληεϊ ωμ ρλπδ ξιγιϊ. γΰβδ ξεβζξϊ διπδ δγεβξδ δθιτεριϊ ωμ ηψγδ. μξωμ, ιμγ δγεΰβ ϊξιγιϊ λι ΰαιε ΰε ΰιξε ιημε αξημδ χωδ.
δϊρξιπιν ωμ δτψςϊ ηψγδ λμμιϊ: ηψγδ ψεα ιξεϊ δωαες ερεαμ ξςφαπεϊ, ςιιτεϊ, χωιι ψιλεζ, ξϊη ωψιψιιν εδτψςεϊ αωιπδ.
πψΰδ λι μδεψιν χμ ιεϊψ μδαηιο αριξτθεξιν ωμ τηγ ξΰωψ αηψγδ. λμεξψ, μδεψιν χμ ιεϊψ μψΰεϊ λωιμγιδν ξτεηγιν, ΰεμν ριξτθεξιν ωμ ηψγδ, λβεο γΰβεϊ εϊηεωεϊ βετπιεϊ ιλεμεϊ μδιωΰψ ηαειεϊ, αξιεηγ ΰν διμγ ΰιπε ξγεεη ςμιδο. (ξϊεκ 'τηγιν εδτψςεϊ ηψγδ αιμγιν' ξΰϊ: γ"ψ ιεπϊο χεωπιψ, γ"ψ χμΰεγιδ μπβ, τψετ' γεψεο βεθδμσ. διηιγδ μτριλιΰθψιδ ωμ διμγ, αιϊ δηεμιν ΰγξεπγ εμιμι ρτψΰ μιμγιν, δξψλζ δψτεΰι ωιαΰ, ϊμ δωεξψ).
διμγιν ωμπε δν λμ ςεμξπε. ΰπε ξωϊγμιν μδςπιχ μδν ηεν εΰδαδ, μγΰεβ μξρβψεϊ ηιπεκ ψΰειεϊ, μτπχ ΰεϊν, μΰτωψ μδν ΰϊ ξδ ωδιδ ηρψ μπε.
δΰν ΰπηπε αΰξϊ ξηπλιν? δΰν ΰπηπε ξςεψαιν? δΰν ιω μπε λμιν ξϊΰιξιν ειλεμϊ μδλιμ ΰϊ ςεμξε ωμ διμγ/δ ωμπε?
δϊωεαδ χφϊ ξεψλαϊ ΰκ πιϊο μδφαις ααιψεψ λι διλεμϊ ωμπε μδιεϊ ξςεψαιν εγξεϊ ξωξςεϊιϊ ερξλεϊιϊ τεηϊϊ ςν δϊαβψεϊ διμγ εμςιϊιν χψεαεϊ λαψ ξβιμ χθο πγξδ λι εειϊψπε εΰιο μπε ξρτιχ αιθηεο ειγς μιφεψ ξψηα ωμ βαεμεϊ αψεψιν αϊεκ ηιψεϊ ξηωαϊιϊ εψβωιϊ δξθτηϊ ιφιψϊιεϊ εδςψλδ ςφξιϊ.
ϊιψεφιν ιω αμι ρεσ: δξφιΰεϊ διωψΰμιϊ δξεψλαϊ, δΰιπθψπθ εζξιπεϊ δξιγς εδιγς, δψφεο μδιεϊ 'ηαψ' ωμ διμγ, ςεμν δξεϊβιν δϊηψεϊι, ξςψλϊ δηιπεκ δ'ξχεμχμϊ' εςεγ εςεγ εςεγ.
ΰμε ψχ ϊιψεφιν.
λιεν ιωπν ξρτψ δωτςεϊ αεμθεϊ αςεμν αλμμ εαιωψΰμ ατψθ ςμ ϊετςϊ δηψγδ αχψα ιμγιν:
1. 'δεψεϊ δμιχετθψ'- τριλεμεβιν ξβγιψιν ΰεϊδ λχωψ ριξαιεθι αιο δδεψιν μιμγιν, ωαε δΰαεϊ εδΰιξδεϊ ξψητιν ξςμ ιμγιδν, ξβεππιν ςμιδν, ξϊςψαιν αλμ γαψ ωδν ςεωιν, ξχαμιν δημθεϊ ςαεψν εξριψιν ξγψλν λμ ξλωεμ. λμ δδεψιν ψεφιν μδβο ςμ ιμγιδν εμςζεψ μδν, ΰαμ ΰφμ δεψι δδμιχετθψ, ρβπεο δεψεϊ ωξϊηζχ αωπι δςωεψιν δΰηψεπιν, ΰιο ωεν ξιγϊιεϊ. δν μΰ ιλεμιν μραεμ ΰϊ δξηωαδ ωμιμγ ωμδν ιδιδ χωδ. δψςιεο ωδεΰ ιιλωμ αξωδε ωεαψ ΰϊ μαν, εδωΰιτδ ωιφμιη δετλϊ ΰεϊν μΰβψριαιιν. δλεεπεϊ ωμδν θεαεϊ, ΰαμ δν ςεωιν δλμ αδβζξδ: ιεϊψ ξγι ςεζψιν, ξβεππιν, ξλεεπιν, ξϊςψαιν, ξπθψιν, ωεμθιν, ωεξψιν, ξημιθιν, ξπεεθιν. (ξϊεκ 'μδτιμ ΰϊ δδμιχετθψ', λμλμιρθ 2.8.12). ιμγ ωπξφΰ αϊεκ ξςψλϊ ξβεππϊ λξε ζε δξϊεΰψϊ πξφΰ αριψ μηυ ωλμ ψβς ςωει μδϊτεφυ εμωαεψ ΰϊ δλμιν. μηιμετιο ιλεμ διμγ μιιφψ ξπβπεο ωιξεψ δξϊαθΰ αηεξεϊ δβπδ εξπςεμιν δξεαιμ μαςιεϊ ωμ τϊιηεϊ εδωϊμαεϊ αςεμν.
γεβξΰ μλκ διΰ φιθεθιν λξε:
"ΰμ ϊωηχ αηευ ζδ ξρελο εμΰ δλψηι", "ΰπι ΰχη ΰεϊκ μηεβ ΰμ ϊιρς αΰεθεαερ" εςεγ.
ξηχψιν ξψΰιν λι ξωπεϊ δηξιωιν χιιξϊ ιψιγδ ξϊξωλϊ αξωηχ δηετωι ωμ ιμγιν αηευ εαφγδ ςμιιδ ξϊξωλϊ αγιλΰεο εηψγδ.
2. ΰεψη ηιιν-
'ΰεψη ηιιν ιωαπι' δλεμμ ψαιφδ ωμ ωςεϊ ξεμ δξηωα, δθμεειζιδ, δθμτεο δπιιγ τεβςϊ αιφιψϊ χωψιν ηαψϊιιν εξεπςϊ δϊξεγγεϊ ξφιΰεϊιϊ ςν δηαψδ δρεααϊ ΰϊ διμγ.
ϊζεπϊ ξψαιϊ διμγιν αιωψΰμ ξαερρϊ ςμ τηξιξεϊ, ρελψιν, εξεφψι ημα ωδεληε αξΰεϊ ξηχψιν λβεψξιν μαςιεϊ ξςιιν, ρελψϊ πςεψιν, δωξπδ, αςιεϊ χωϊ εψιλεζ εςεγ. εϊεριτε μζδ ΰϊ ϊψαεϊ 'ΰιπρθπθ' δξητωϊ μψφεϊ ΰϊ διμγ αξεφψι ξζεο μδλπδ ξδιψδ αξιχψεβμ ελπιςδ μϊΰεεδ διμγεϊιϊ μξϊεχιν εηθιτιν.
"ΰιο μι λεη" θςο ατπιι ΰηγ δδεψιν. " ΰπι ηεζψ λμ λκ ςιισ ξδςαεγδ ωΰπι ξεφιΰ ΰιζδ ωπιφμ ξελο ωμ 'ξΰξΰ ςεσ' ξδξχτιΰ εξηξν αξιχψε εδιμγ ξαρεθ".
3. δωτςεϊ ϊεψωϊιεϊ- πϊεο: δξψλια δϊεψωϊι αδωτςεϊ ςμ αςιεϊ ηψγδ δπε 50%.
ιμγιν δρεαμιν ξηψγδ ςωειιν μτϊη ϊετςεϊ μεεΰι ωμ:
ΰ. γιλΰεο
α. δτψςεϊ- ωιπδ, χωα εψιλεζ εδϊπδβεϊ.
β. τβιςδ αϊτχεγ δηαψϊι
γ. τβιςδ αμιξεγιν
δ. λΰαι αθο εγετχ ξεΰυ.
ξδ πιϊο μςωεϊ?
ςωψεϊ ξηχψιν ωτεψρξε δημ ξωπεϊ δ-90 ωμ δξΰδ δχεγξϊ ξςιγεϊ ςμ χιεξε ωμ χωψ αιο ΰιξεο βετπι ηγ τςξι εργιψ εδτηϊδ ωμ ψξεϊ δηψγδ.
ξηχψ ιωψΰμι ωμ τψετ' ξιπυ ξδΰεπ' αϊμ ΰαια ξψΰδ ωηερψ τςιμεϊ βετπιϊ ξΰϊβψϊ δξτϊηϊ χεψγιπΰφιδ, ωιεει ξωχμ εϊπεςϊιεϊ ςωειδ μβψεν μμιχειι ψβω εηψγδ αχψα ιμγιν.
ξξφΰιν ψαιν αξδμκ ωπεϊ δ-2000 ϊεξλιν αδωςψδ ωΰιξεπι δϊπβγεϊ ετςιμεϊ ωμ ιεβδ ιλεμιν μδτηιϊ ψβωεϊ ηψγδ εγιλΰεο. αψ ΰμι εθππαΰεν (1996) ξφιπιιν ωςμ ξπϊ μζλεϊ
αιϊψεπεϊ ωμ τςιμεϊ βετπιϊ ςμ ϊηεωϊ δαψιΰεϊ (λεμμ αψιΰεϊ ξπθμιϊ, ΰιλεϊ ηιιν, δχμδ αμηφι διεξιεν, ωιπειιν αξφα δψεη, ιψιγδ αψξϊ δηψγδ εδγιλΰεο, ωιτεψ δγιξει δςφξι, ιψιγδ αψξϊ δηψγδ εδγιλΰεο, ωιτεψ δγιξει δςφξι εδςμΰϊ ϊηεωϊ διςιμεϊ δςφξιϊ) ψφει μωμα αιο μτηεϊ ωπι ρεβιν ωμ τςιμειεϊ βετπιϊ δΰηϊ ΰιψεαιϊ εδωπιιδ ΰπ-ΰιψεαιϊ. ωψιαψ (2004) ξερισ ςμ λκ ωηωεα ωδτςιμεϊ ϊδιδ ξδπδ ςαεψ δΰγν ωςερχ αδ, γαψ ωςωει μδςφιν ΰϊ δΰτχθ ωμ δτςιμεϊ εμδβαιψ ΰϊ ιλεμϊ δδϊξγδ.
ιεβδ, λτςιμεϊ ΰπ-ΰιψεαιϊ δξωμαϊ ξπηι βεσ ωεπιν εψφτιν ϊπεςϊιιν, πωιξδ, ξγιθφιδ εηχιψϊ δβεσ- πτω ςωειδ μδεεϊ λμι ϊεξκ ιςιμ εηωεα αϊδμικ δτηϊϊ δηψγδ.
ζεδι ωτδ ωΰιπδ ξςεγγϊ ϊηψεϊιεϊ ΰε ΰμιξεϊ (τιζιϊ/ ξιμεμιϊ) ΰμΰ ξςεγγϊ εειρεϊ ψβωι- δϊπδβεϊι, ωιτεψ ξφα δψεη, ιφιψϊιεϊ εβξιωεϊ δξεη αΰξφςεϊ ΰεϊν ξψλιαιν δξΰτιιπιν ΰεϊδ.
αρχιψδ ριρθξθιϊ ωμ ωξεπδ ξηχψιν ωαγχε ΰϊ διςιμεϊ ωμ ιεβδ μθιτεμ αηψγδ εαδτψςεϊ ηψγδ πξφΰ ωχιιξεϊ ςγειεϊ ξηχψιεϊ ηιεαιεϊ δξςιγεϊ ςμ διςιμεϊ ωμ ιεβδ μθιτεμ αηψγδ εαδτψςεϊ ηψγδ, αξιεηγ αξχψδ ωμ δτψςδ ΰεαρριαιϊ χεξτεμριαιϊ (Kirkwood, Rampes et al, 2005).
αΰεπιαψριθϊ αερθεο τεψρν ξηχψ ΰωψ ξξρχπεϊιε ςεμδ, λι ϊψβεμ ιεβδ ωμεω τςξιν αωαες ξεψιγ ΰϊ ψξεϊ δγιλΰεο εξριις αψιτειε. δηεχψιν ιιηρε ΰϊ δωιτεψ αξφα δηεμιν μςμιιϊ ψξεϊ δ-GABA αξεη, ξεμικ ςφαι ξςλα ωψαεϊ ξαιο δϊψετεϊ πεβγεϊ δηψγδ εδγιλΰεο ξαερρεϊ ςμ δςμΰϊ ωιςεψιε αξεη. δηεχψιν ξφΰε λι ψξεϊ δ-GABA διε βαεδεϊ αξιγδ ξωξςεϊιϊ αχψα ξϊψβμι διεβδ, ξΰωψ ΰφμ ξι ωϊψβμε τςιμεϊ βετπιϊ "ψβιμδ" αςμϊ ψξϊ ξΰξυ γεξδ, λβεο δμιλδ.
δηεχψιν, ςχαε αξωκ 12 ωαεςεϊ ΰηψ ωϊι χαεφεϊ παγχιν αψιΰιν. χαεφδ ΰηϊ ϊψβμδ ιεβδ εΰιμε δωπιιδ αιμϊδ ΰϊ ζξο ξχαιμ αδμιλδ. ξεηεϊ δπαγχιν πρψχε μτπι εΰηψι δΰιξεο, λγι μαγεχ ΰϊ ψξεϊ δ-GABA. λξε λο, δπαγχιν πωΰμε μβαι ϊηεωϊ δψεεηδ δτριλεμεβιϊ ωμδν. μΰεψκ δξηχψ, χαεφϊ ξϊψβμι διεβδ γιεεηδ ςμ ψξεϊ πξελεϊ ωμ ηψγδ ιηριϊ μχαεφϊ "δδεμλιν", εςμ ωιτεψ αξφα ψεην. λξε λο, πξφΰδ ςμιιδ αψξεϊ δ-GABA αςχαεϊ δΰιξεο.
ιεβδ μιμγιν εμβιμ δψκ διπε ϊηεν θιτεμ ετςιμεϊ ηγω δωιικ μςωψιν δωπιν δΰηψεπεϊ επιλψ λι μξψεϊ δτϊιηεϊ εδηιτεω ΰηψ ϊξιλδ ΰμθψπθιαιϊ ψΰειδ ςγιο χιιν ηωω ξτπιιδ μϊηεν ζδ.
μΰεψ δςεαγδ ωχιιξιν ρεβιν ψαιν ωμ ωιθεϊ ιεβδ, ΰηγεϊ ξϊΰιξεϊ ιεϊψ μθιτεμ αδτψςεϊ ηψγδ εΰηψεϊ τηεϊ (μγεβξΰ ωιθεϊ ϊηψεϊιεϊ), ιω μαηεο αζδιψεϊ μτπι ωξξμιφιν ςμ ϊλπιϊ ωμ ΰιξεο βετπι/ θιτεμ δλεμμϊ τςιμεϊ ωμ ιεβδ, λωαλμ ξχψδ ψφει ωδξγψιλιν/ ξεψιν ιδιε αςμι πιριεο ξϊΰιν μςαεγδ ςν ΰελμεριιδ αςμϊ φψλιν πτωιιν ξιεηγιν.
μλο ΰιπι ξφις αξΰξψ ζδ ϊψβεμιν, ϊπεηεϊ, πωιξεϊ ελμιν μωιπει ϊεγςδ ςμ ξπϊ μδτηιϊ ϊετςεϊ ωμ ηψγδ ΰε ΰηγ ξϊρξιπιδ ΰμΰ ψχ γεβξδ μξθετμ εμδϊΰξδ ωπςωϊδ αξρβψϊ δϊδμικ δθιτεμι.
μριεν, ΰπι ξχεεδ λι δξηχψ ΰεγεϊ ϊψεξϊδ ωμ τςιμεϊ ιεβδ αχψα ιμγιν επεςψ ιϊτϊη ειςξιχ ϊεκ ωιμεα ρεβ τςιμεϊ/ θιτεμ ζδ αξρβψεϊ ξελψεϊ εψωξιεϊ ωμ ξγιπϊ ιωψΰμ ελο αξψλζιν ΰμθψπθιαιιν.
θιτεμ μγεβξδ:
αξρβψϊ θιτεμ αξδμκ δωπδ δΰηψεπδ μιμγ αβιμ 6 ωραμ ξηψγδ ωλμμδ: ηψγϊ τψιγδ, δτψςεϊ ωιπδ, αλι, πειιψεθιεϊ, ϊεψωϊιεϊ, OCD, τηγ ξλμαιν.
ΰαηπϊι λι διμγ πεων γψκ δτδ- μμΰ εειρεϊ, ωμιθδ εξηζεψιεϊ. χιιξϊ ηεμωδ αηβεψϊ λϊτιιν, ΰι-ωχθ λμμι δξΰετιιο αηερψ ιφιαεϊ τιζιϊ εδιξπςεϊ ξξΰξυ.
ξΰηψ εδχεωι δςιχψι δϊαθΰ αϊδμικ δδιψγξεϊ εωιπδ (μςιϊιν ΰσ μξςμδ ξωςϊιιν)
ελι ιω μιμγ φεψκ αργψ εηζψϊιεϊ λτιιϊιιν.
δφςϊι μχιιν "θχρ" ωιπδ:
τςιμεϊ χφψδ δξωμαϊ ϊψβεμ ϊπεηεϊ, πωιξδ, δψτιδ ϊϊαφς μΰηψ λμ δΰψβεπιν ςγισ ΰηψι λμ δδϊΰψβπεϊ (ξχμηϊ, ΰ. ςψα, φηφεη ωιπιιν, ριτεψ).
δτςιμεϊ ϊϊημχ μ-3 ωμαιν:
ΰτωψ μωιν ξεζιχϊ ψχς ωχθδ μμΰ ξιμιν (χμΰρι ΰε ΰηψ)
1. διμγ ιςξεγ ςν δτπιν ΰμ δξιθδ αϊπεηϊ δδψ ειςφεν ςιπιιν, πϊηιμ απωιξδ θαςιϊ γψκ δπηιψιιν λΰωψ δεΰ ξωϊγμ μδΰθ ΰϊ χφα δπωιξδ εμδψβιω θεα. ψφει ωΰηγ ξδδεψιν ιςξεγ ξΰηεψιε εΰν διμγ ιρλιν, δδεψδ ιπιη ΰϊ λτεϊ ιγιε ςμ δμα ωμ διμγ ειψβιω ΰεϊε. μΰηψ γχδ ιωΰμ ΰϊ διμγ ΰν δεΰ ξελο μςμεϊ μξιθδ?!.
2. διμγ ςεμδ μξιθδ επλπρ μϊπεηϊ δςλαψ, ΰηγ ξδδεψιν ξλρδ ΰεϊε εξπιη ΰϊ λτεϊ ιγιε ςμ δβα δϊηϊεο ωμ διμγ ςμ ξπϊ μδψβιω ΰϊ δπωιξδ ωμε. ιω μωΰεμ ΰϊ διμγ ΰν δεΰ ξψβιω αθεη επςιν ετωεθ μδψβιω ΰεϊε εμδιεϊ ΰϊε.
3. μΰηψ γχδ μαγεχ ΰν δεΰ ξελο μωμα δΰηψεο ωμ ωλιαδ ςμ δβα επωιξεϊ θαςιεϊ γψκ δπηιψιιν. ξλριν ΰεϊε αωξιλδ, ξαχωιν ξξπε μδπιη ιγιιν μφγ δβεσ εμϊϊ μτδ μπεη εμλμ δβεσ μδιεϊ ωχθ. αψβς ωδεΰ ξελο εςεφν ςιπιιν. μεξψ με ωξαιΰιν ΰϊ 'λψιϊ δςιπιιν' (λψιϊ δψβςδ μδπηδ ςμ δςιπιιν) επεϊπιν με μδψιη εΰηψ ξλο ξπιηιν ςμ ςιπιε. ΰτωψ μμθσ ΰεϊε ΰε μδχψιΰ με 'μιμδ ιεβι ωμι'.
ϊπεηϊ δςλαψ
μιμδ ιεβι ωμι/ γεγε ηχιξιΰο
ωχθ, μιμδ, φψφψιν ξραια
λεμν ωελαιν ςμ δξζψο ψβεςιν
 ςεφξιν ςιπιιν, ζδ δζξο μδχωια.
μπωιξεϊ δςξεχεϊ ωΰμ δαθο πλπρεϊ,
μβεσ ωπψβς ςν ιγιιν εψβμιιν ιωψεϊ,
μξηωαεϊ ωαψΰω εμξδ ωξψβιωιν αμα,
λγΰι ΰτιμε μηωεα ςμ ξιωδε ωΰπι ΰεδα..
μδψβιω ΰϊ φμιμι δχςψδ,
λωδβεσ ωξη,
μδιζλψ απηω, δηϊεμ εδλμα
εατιμ ξϊχμη.
ελξε αλμ μιμδ λεμν πψγξιν
εΰμ δβεσ πλπριν φμιμιν πςιξιν
ζδ δζξο μψεβς
ζδ δζξο μιεβδ
ζδ δζξο μΰδεα.
εμαχω ξωΰμδ ξατπιν...
|
δγτρ
ωμη μηαψ
μγιεο ςμ δξΰξψ ατεψεν
